جُستار حاضر که از تتبّع در میراث روایی، فراهم آمده، حاوی دو نکته‌ی بنیادین است: نخست این‌که در روایات برای سنگِ فیروزه که بهترین آن در نیشابور خراسان وجود دارد، تأثیرات طبیعی و معنوی، ذکر شده است؛ ازجمله: اجابت نیایش و نماز، سعه‌ی صدر، تقویت اراده، پیروزی، فرزند دار شدن، زداینده‌ی فقر، ایمن‌کننده‌ی سفر، دلگشایی و دورکننده‌ی دردها از چشم. نکته‌ی دوّم این‌که در چرایی آثار مذکور، راقم سطور بر أساس آموزه‌های قرآنی- روایی، پای فشرده که همه‌ی موجودات و از جمله «فیروزه»، دارای حیات و معرفت‌‌‌اند و «ذکر» و«تسبیح»، از رهگذر تجلّی خداوند، فعل و کارکرد آن‌ها بشمار می‌آید. از این رهگذر، همان‌گونه که شفاعت انسانِ مأذون، مستجاب است، کُنش‌های «فیروزه» هم، در همان عِداد، قابل تحلیل است. سنگ‌شناسان هم از دیرباز، به خواصّ درمانی سنگ‌ها و جواهرات، ازجمله «فیروزه»، توجّه داشته و در طبّ، از آن بهره می‌برده‌‌‌اند. دریافت‌های آنان، پاره‌ای، ره آورد پیشوایان مرتبط با عالَم غیب و برخی مولود تجربه‌ی بشر‌‌‌اند.
)