عضو هیات علمی گروه علوم قران و حدیث دانشگاه سیستان و بلوچستان
چکیده
امام سجّاد علیه السلام به عنوان وارث علم پیامبر صل الله علیه و آله روایات تفسیری گران بهایی را علی رغم زندگی در شرایط حساس ـ از خود به یادگار گذاشته اند که جمع قابل توجّهی از آنها در منابع اهل سنّت نیز انعکاس یافته و همین امر، ضرورت و اهمیت پرداختن به موضوع مورد نظر را دوچندان می‌نماید. مقاله حاضر، به روش توصیفی ـ تحلیلی، با تتبّع در مصادر اهل سنّت و استخراج احادیث تفسیری امام زین العابدین علیه السلام، نشان می‌دهد که مهمترین گونه های روایات تفسیری امام عبارتنداز: جایگاه ثقلین در کلام امام، تجلّی آیات در سیره امام، آموزه های کلامی و تبیین معارف اعتقادی، روایات فقهی، احادیث اخلاقی، تربیتی و هدایتی. نکتهی قابل تذکّر این است که تحقیق پیش رو، در مقام برشمردن تعداد روایات تفسیری امام سجّاد علیه السلام در منابع اهل سنّت نبوده، بلکه در پی رمزگشایی از گونه ها و روش های تفسیری امام علیه السلام در آن‌هاست. از دیگر مسائل مطرح شده در این نوشتار، بیان روش های تفسیری امام زین العابدین علیه السلام است؛ از جمله: تفسیر قرآن به قرآن، تفسیر قرآن به سنّت، تفسیر واژهای، بیان اسباب نزول، مکّی و مدنی، تبیین مجملات، تقیید مطلقات، تخصیص عمومات، استفاده از جری و تطبیق در تفسیر و سایر مبانی علوم قرآنی. همچنین برخی از روایات این امام همام، در شرایط تقیّه صادر شده‌‌اند که در این نوشتار، به آنها پرداخته است.
)